Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Mersin’in Gülnar ilçesinde üretimi devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni (NGS) gelecek sene Cumhuriyetin kuruluşunun 100. yılında açmayı hedeflediklerini söyledi.
Bakan Dönmez, santralin dördüncü ve son reaktörünün temel atma merasiminde, geçen yıl da üçüncü reaktörün temelinin atıldığını anımsattı.
Projedeki ilerlemeye değinen Dönmez, “Türkiye’nin yarım asrı aşan nükleer güç seyahatinde artık tünelin ucundaki ışık görünmeye başladı.” dedi.
Dönmez, yaklaşık 70 yıldır 30’dan fazla ülkede nükleer gücün kullanıldığını belirterek, faal durumdaki 440 reaktörün global elektrik gücü talebinin yaklaşık yüzde 10’unu karşıladığını kaydetti.
Dünyada 54 reaktörün de inşa halinde olduğunu aktaran Bakan Dönmez, “Özellikle pandemi sonrası artan güç talebinin karşılanmasında ve global emisyonların azaltılmasında nükleer, değerli bir seçenek olarak bütün dünyanın önünde duruyor.” dedi.
“Cumhuriyetimizin 100. yılında açılışını birlikte gerçekleştireceğiz”
Bakan Dönmez, Türkiye’de birinci adımları 1950’lerde atılan nükleer güç çalışmalarının çeşitli nedenlerle akamete uğradığını vurgulayarak, “Nükleer güç Türkiye için artık bir düş olmaktan fazla gerçekçi bir maksat haline dönüştü. Biz 2018’de Rusya Devlet Atom Gücü Kurumu (ROSATOM) Genel Müdürü Sayın Alexey Likhachev ile tekrar buradaydık. Akkuyu’nun birinci reaktörünün temelini birlikte atmıştık. Bugün de son reaktörün temelini tekrar birlikte atıyoruz. İnşallah önümüzdeki yıl da yani Cumhuriyetimizin 100. yılında da açılışını daima birlikte gerçekleştirmeyi hedefliyoruz.” diye konuştu.
Akkuyu NGS’nin, Cumhuriyet tarihinin “tek kalemdeki” en büyük yatırımı olduğuna dikkati çeken Dönmez, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Tamamlandığında 4 reaktör elektrik talebimizin neredeyse yüzde 10’unu tek başına karşılayabilecek durumda olacak. Aslında Akkuyu’da tek santral değil 4 santral yapıyoruz üzere de düşünebiliriz. Bu 4 reaktör 60 yıl boyunca kar kış, gece gündüz demeden 7 gün 24 saat aralıksız çalışacak. Şayet Akkuyu NGS’nin ürettiği kadar elektrik üretecek bir doğal gaz santrali yapsaydık büyüklüğü 6 bin 400 megavat olacaktı. Bu santral ortalama 30 yıl işletmede kalacağı için 30’uncu yılın sonunda birebir büyüklükte ikinci bir doğal gaz santrali daha inşa etmek zorunda kalacaktık. Zira doğal gaz santrallerinin teknik ömrü sonlu. Bu işin inşaat maliyeti. Santralde kullanılacak doğal gazın maliyetine gelince, böylesi bir santral için yıllık 7 milyar metreküp ilave doğal gaz kullanacaktık. Akkuyu’nun 60 yıl boyunca işletmede kalacağı düşünüldüğünde, Akkuyu ile birebir büyüklükteki bir doğal gaz santrali için toplamda 420 milyar metreküp gazı ithal etmek durumunda kalacaktık. Bu mevcut doğal gaz gereksinimimizin neredeyse 8 katından daha fazla bir sayı demek.”
Sahada 300’e yakın iş sıhhati ve güvenliği uzmanı çalışıyor
Bakan Dönmez, projedeki çalışmaların planlandığı formda ilerlediğini belirterek, sahanın her noktasında çalışmaların eş vakitli sürdürüldüğünü söz etti.
Santralin birinci ünitesinin reaktör basınç kabı ve buhar jeneratörlerinin montajının tamamlandığını, ana sirkülasyon boru sınırının kaynak süreçlerinin de devam ettiğini aktaran Dönmez, “Birinci, ikinci ve üçüncü ünitenin kor tutucularının montajı tamamlandı. İkinci ünitenin iç müdafaa kabının üçüncü katmanı da yerleştirildi. Üçüncü ünitenin de iç müdafaa kabının birinci katmanı tamamlandı. Bugün dördüncü ünitenin temelinin atılmasıyla birlikte bir safhayı daha geride bırakmış oluyoruz.” biçiminde konuştu.
Dönmez, alanda iş sıhhati ve güvenliğiyle ilgili her hususun en ince ayrıntısına kadar takip edildiğini vurgulayarak, alandaki sürecin problemsiz devamı için 300’e yakın iş sıhhati ve güvenliği uzmanının mesai harcadığını anlattı.
Denetimlerin mevzuata uygun, daima ve eksiksiz yapıldığını kaydeden Bakan Dönmez, ilgili bakanlıklardan uzmanların alanda kontroller gerçekleştirdiğini lisana getirdi.
“600’ü aşkın Türk mühendis burada”
Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Akkuyu NGS’nin bugünkü haliyle dünyanın en büyük şantiyelerinden birisi ve devam eden NGS projeler ortasındaki en büyüğü olduğunu anlatarak, şunları kaydetti:
“Dünyada yalnızca 5 adet bulunan dünyanın en büyük vinçlerinden ikisi burada, Akkuyu’nun inşaatında hizmet veriyor. Akkuyu’dan çıkarılacak hafriyat materyaliyle Türkiye’nin etrafında 1 metre genişlikte yaklaşık 7 metre yükseklikte bir set yapılabilirdi. Buraya dökülen ve dökülecek beton ölçüsüyle Türkiye’yi doğudan batıya gidip gelebilirsiniz. Burada kullanılacak demirler uç uca eklense dünyanın etrafını tam 19 kez dolaşabilirsiniz. Burada kullanılan boru temasları Ankara-İstanbul ortasındaki uzaklığa eşit, yaklaşık 450 kilometrelik bir aralıktan bahsediyoruz. Kullanılacak kablo ölçüsü Ankara ile Sayın Likhachev’in ofisinin bulunduğu Moskova ortasını 2 sefer gidip gelecek ölçüde olabilirdi. Böylesine dünyanın en büyük projelerinden birinden bahsediyoruz. Akkuyu, yalnızca ekipman olarak değil iş gücü hacmiyle de dünyanın en büyük projelerinden birisi. Şantiye alanında en ağır günlerde 25 binden fazla kişi çalışıyor. Çalışanlarımızın büyük bir kısmı, neredeyse yüzde 80’i kendi yurttaşımız, vatandaşlarımız. Başta nükleer güç, inşaat, elektrik elektronik olmak üzere 600’ü aşkın Türk mühendis burada, Türkiye’nin birinci nükleer güç santrali için ter döküyor.”
Türkiye’nin gelecekteki nükleer santrallerini işletecek ve yenilerini kuracak mühendislerin yurt dışındaki eğitimlerinin devam ettiğini belirten Dönmez, Rusya’da eğitim alan 317 öğrenciden eğitimlerini tamamlayan 246’sının Akkuyu NGS’de işe başladığını, 71 öğrencinin de eğitimlerinin sürdüğünü bildirdi.
“Nükleer güç santralleri en yüksek güvenlik standartlarıyla inşa ediliyor”
Bakan Dönmez, Akkuyu NGS’nin yalnızca üreteceği elektrikle değil tıpkı vakitte “yeşil enerji” amacına yapacağı katkıyla da kıymetli bir rol üstleneceğini söz ederek, NGS’nin kömür bazlı hesaplamaya nazaran yılda 35 milyon ton, işletmede kalacağı 60 yıllık süreçte de toplamda 2,1 milyar ton karbon emisyonunu engelleyeceğini vurguladı.
Nükleer gücün “yeşil yatırım” olarak kabul gördüğünü belirten Dönmez, şöyle konuştu:
“Biliyorsunuz Avrupa Birliği, geçtiğimiz günlerde nükleer gücün ‘yeşil yatırım’ olarak kabul edilmesini onayladı. Fransa ve İngiltere de iklim değişikliği amaçlarını tutturmak için yeni nükleer santrallerin yapılacağını duyurdular. Dünyada nükleer teknoloji bu kadar gelişmişken hala basmakalıp kanılarla nükleer güce karşı çıkmak ideolojik yanılsamalardan diğer bir şey de değildir. Nükleer güç santralleri en yüksek güvenlik standartlarıyla inşa ediliyor. Akkuyu’da da en yüksek güvenlik standartlarına sahip en son teknoloji eseri üçüncü jenerasyon VVER-1200 tipi reaktörler kullanılacak. Böylelikle güç arz güvenliğimizi çevreci, rekabetçi ve muteber bir güç kaynağıyla desteklemiş olacağız. Akkuyu, yerli teknoloji ve üretim kapasitemizin gelişmesi ismine da öncü bir rol üstlenecek. Santral, tam 550 bin modülden oluşacak. Burada inşaat, elektrik-elektronik, makine ve imalat sanayi ile bunların alt kısımlarıyla pek çok kesim iş yapıyor. Nükleer teknolojinin yerlileşmesi ismine önümüzdeki periyot, yerli şirketlerimiz için hem öteki yerli şirketlerle hem de yabancı şirketlerle önemli iş birlikleri ve potansiyeller doğuracak. Kararlı duruşuyla Türkiye’yi nükleer güçle buluşturan Sayın Cumhurbaşkanı’mıza ve dayanaklarından ötürü Rusya Devlet Lideri Sayın Putin’e şükranlarımı sunuyorum.”
Dönmez, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Lideri Putin’in, Türkiye, Rusya ve İran ortasında, İran’ın başşehri Tahran’da düzenlenen “Astana Formatında 7. Üçlü Tepe Toplantısı”nda bir ortaya geldiğini anımsatarak, “Her iki önder de tepede bir ortadaydı. Güç mevzuları da görüşüldü. Hiç elbet Akkuyu’daki bu proje de gündeme geldi ve bugün bu merasimin yapılacağını her iki önder de biliyor. Onların da selamlarını sizlere iletmek istiyorum.” sözünü kullandı.