Türkiye nin Mısır ile bağları Temmuz 2013 te Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi nin devrilmesiyle sonuçlanan askeri Ataköy travesti darbeyle bozulmuş ve iki ülke ortasında siyasi alanda başlayan gerginlik karşılıklı ticaret olmak üzere ekonomik bağlantıları de bir ölçü olumsuz etkilemişti
TÜRK HEYETİ KAHİRE’YE GİDİYOR
Yakın vakitte iki tarafın da Ataşehir travesti attığı adımlarla başlayan olağanlaşma gayretleri ve bu istikamette ortaya konulan siyasi irade bu ay Türk Dışişleri Heyeti nin Kahire ye yapacağı ziyaretle resmiyet kazanacak
İKİLİ TİCARET VE YATIRIMLAR
İki ülke Avcılar travesti ortasında olağanlaşma sürecinin başlaması kısa müddette ekonomik bağlantıları süratle canlandıramayacak olsa da sabit seyirde devam eden ikili ticaretin ve yatırımların yine artması için değerli bir basamak kat edilmiş olacak
Aslına Avrupa yakası travesti bakılacak olursa kelam konusu 7 5 sene içerisinde Türkiye ve Mısır ortasında çeşitli gümrük manileri bürokratik mevzuatlar ve vize müracaat müddetlerinin uzun olması üzere meseleler yaşansa da ekonomik bağlantılar hiçbir Ayrancı travesti vakit durma noktasına gelmedi
Tersine Mısır Türkiye nin Kuzey Afrika daki kıymetli ticaret partnerlerinden biri olma özelliğini korudu
İKİ ÜLKE DE KAZANACAK
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK ve Ticaret Bakanlığı nın datalarına nazaran Türkiye den 2014 2020 yılları ortasında Mısır a 21 9 milyar dolarlık ihracat yapılırken birebir periyotta Mısır dan 12 1 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi
Kelam konusu 7 yıllık periyoda bakıldığında Türkiye nin her yıl ortalama 3 milyar dolarlık ihracat yaptığı Mısır ile ekonomik münasebetlerini makul bir düzeyde devam ettirdiği görülüyor
Bu devirde Türkiye den ihraç edilen eserlerde demir çelik eserleri motorlu taşıtlar plastik ve mamulleri ile petrol yağlarının yoğunlukta olması dikkati çekiyor Buna karşılık Mısır dan ithal edilen eserlerde plastik ve mamulleri kimya endüstrisi eserleri altın ve dokumacılık eserleri başı çekiyor
Ayrıyeten Türk firmaların Mısır da otomotiv bankacılık cam sanayi inşaat ve güç üzere birçok alanda direkt yatırımları bulunuyor
Bu yatırımların önümüzdeki süreçte artmasının bilhassa istihdam sorunu ve genç nüfus fazlası bulunan Mısır için yarar sağlayacağı kaçınılmaz bir gerçek
TÜRKİYE NİN TİCARETTEKİ KADİM PARTNERİ
Mısır bugün 100 milyonu aşan nüfusu stratejik ticaret yolları farklı iş kollarının Orta Doğu daki merkezi olması güç yatırımları ve turizmdeki savı ile bölgenin en kritik ekonomilerinden biri
Mısır ile Anadolu coğrafyasının stratejik partnerliğinin tarihi antik çağlara kadar uzanıyor
Roma Bizans ve Osmanlı periyotlarında de Mısır her vakit Anadolu da üretilen eserlerin en değerli pazarlarının başında gelmiştir Türkiye bu esaslı bağlantının sürdürücüsü olarak Mısır ile her vakit yakın ekonomik bağ içinde oldu
Mısır da kendi coğrafyasındaki potansiyeli ekonomik partnerlerine kullandırabilmesi bakımından Orta Doğu ve Kuzey Afrika daki en istikrarlı ülkelerden biri olmuştur Hakikaten Mısır ın stratejik pozisyonu tarihî ve ekonomik bağları ile Türkiye için taşıdığı kıymet bugün tıpkı vakitte global ticaret için de geçerli
TÜRK İHRACATÇILARINA YENİ KAPILAR ARAYABİLME POTANSİYELİ
Mısır ın kalabalık nüfusu ile Türkiye için Afrika da büyük bir ticari pazar olması Türk ihracatçısı için yeni devirde birçok fırsatın yaratılabileceği manasına geliyor
Ayrıyeten Mısır tek başına büyük bir pazar olmasının yanı sıra stratejik durumuyla Afrika ya ve öteki Arap ülkelerine açılmaları için Türk ihracatçılarına yeni kapılar arayabilme potansiyeli de taşıyor Her ne kadar Türk firmalar için Mısır birinci sefer keşfedilecek bir ülke olmasa da ilgilerin normalleşmesiyle değişecek yaklaşımlar ve gerisinden gelebilecek teşvikler iki ülkenin iş insanları için salgın krizine karşın karşılıklı karlar sağlayacak
Mısır endüstrisinin muhtaçlığı olan ham unsur ve orta mallar Türkiye den tedarik edilebileceği üzere sektörel teşebbüslerle bölgedeki dinamik iş gücü ortak yatırımlarla da kıymetlendirilebilir
YENİ BİR KANAL İNŞA EDİLMESİ MÜMKÜN DEĞİL
Mart ayında Süveyş Kanalı nın Ever Given isimli tankerin kazası sonucu kapanmasıyla yaşanan küresel aksama tüm dünyada gözlerin burada atılabilecek yeni altyapı adımlarının bulunup bulunmadığına çevirdi
Global ticari nakliyatın yaklaşık yüzde 12 sinin 193 kilometre uzunluğundaki kanaldan geçtiği düşünüldüğünde bu güzergahın her geçen gün yeni alternatiflere ya da yolun sağlamlaştırılmasına gereksinim duyduğu görülebilir
Yeni bir kanal inşa edilmesinin birçok sebepten dolayı çabucak mümkün olmayacağı açık olduğu için bölgeyi besleyen başka ticari güzergahların güzelleştirilmesi hızlandırılması ve yenilenmesi için çok sayıda adım da halihazırda atılıyor yahut projelendiriliyor
9 AFRİKA ÜLKESİNİ BİRBİRİNE BAĞLAYACAK PROJE
Mısır da yakın vakitte gerçekleşen demir yolu kazalarının ağır kayıplara yol açması ve yolların güzelleştirilmesi amacı birçok ulaşım ağı projelerinin hayata geçirilmesine yol açtı
Arab News’in haberine nazaran Mısır Sudan ile birleşmeyi mümkün kılacak 450 kilometreden fazla uzunlukta bir demiryolu inşa edecek Nisan ayı ortalarında Sudan ı ziyaret eden Mısır Ulaştırma Bakanı Kamel Al Wazir projenin 254 6 318 7 milyon dolara mal olacağını bildirdi
Öte yandan Mısır ülkeyi dokuz Afrika ülkesine bağlayacak büyük bir altyapı projesi planlıyor Yeniden Al Wazir in şubat ayında duyurduğu proje kara ve demiryolu sistemlerinin geliştirilmesini içeriyor
953 MİLYON DOLAR KIYMETİNDE 35 PROJE HAYATA GEÇİRİLECEK
Bakan Mısır’ın 13 liman ve bir lojistik merkez kurulmasını sağlayacak kapsamlı bir plan üzerinde çalıştığını da belirtti
Buna nazaran önümüzdeki aylarda 953 milyon dolar kıymetinde 35 proje hayata geçirilecek
Al Wazir Toplam 19 milyon dolarlık 9 farklı projenin de tamamlandığını tabir etmişti Mısır da yapılması planlanan birçok altyapı ve ulaşım işinin büyüklüğü dikkate alındığında bu bahisteki tecrübeli Türk müteahhitler Mısır ın gereksinim duyduğu alanları çok rahat doldurabilir
Bununla birlikte Türkiye ile Mısır ın kelam konusu projeler ışığında Afrika daki 3 ülkelere ortak yatırımlar da gerçekleştirmesi mümkün olabilir
ENERJİ TİCARETİNDE BÖLGESEL BİR MERKEZ OLMA ARGÜMANI
Doğu Akdeniz deki gaz rezervlerinin aranması ve başka güç nakil sınırlarındaki Mısır yatırımları ele alındığında yakınlaşmanın Türkiye için birçok yeni alanda fırsata hamile olabileceği de düşünülebilir
Mısır ın enerji ticaretinde bölgesel bir merkez olma tezi ile attığı adımlar bugün hala çeşitli altyapı projeleriyle varlığını sürdürüyor
Bu maksat doğrultusunda yenilenebilir güç ve doğalgaz santralleri inşa eden Mısır tıpkı vakitte Akdeniz kıyısındaki Dabaa kentinde bir nükleer güç santrali de inşa ediyor Mısır bölgesindeki ve komşu ülkelerle nakil çizgileri konusunda iş birlikleri yapıyor ve projeler yürütüyor
Bu nedenle Türkiye nin güç alanında yaptığı çalışmaların düzelecek alakalar sonrası potansiyel yeni teşebbüslerle bir üst düzeye çıkması imkanı bulunuyor
SALGININ MISIR IN İKTİSADINA TESİRLERİ
Dünya Bankası datalarına nazaran Mısır’da salgının devam eden tesiri ve koronavirüs olaylarındaki artışla büyümenin 2019 2020 deki yüzde 3 6’dan 2020 2021’de yüzde 2 3’e düşeceği kestirim ediliyor
Dünya genelindeki birçok ülkeye nazaran yüzde 2 3 büyüme ülke iktisadının salgına karşın büyümede ayakta kalabildiğini gösteriyor
Bununla birlikte aşılanma oranı 2022’nin başlarına kadar gereğince yükselirse Mısır’ın 2021 de ve takip eden yıllarda büyüme ivmesini kademeli olarak tekrar hızlandırması bekleniyor
Büyüme kısıtlamaların kaldırılması ve toplumsal uzaklık tedbirlerinin gevşetilmesiyle birlikte sırasıyla yüzde 0 7 ve yüzde 2 üzere düşük düzeyde kalmasına karşın üst hakikat hızlandı
Salgının başlangıcında toplam istihdamdaki birinci düşüş bilakis döndüğü ve hem işgücüne iştirak hem de istihdam oranları toparlandığı için işsizlik bu yıl yüzde 9 6’lık artıştan sonra yüzde 7 2 düzeylerine düştü
DÖVİZ GEREKSİNİMİNE KARŞILIK VERİLDİ
Öte yandan geçen yıl Kahire ve Memleketler arası Para Fonu IMF ortasında varılan uzlaşma sonucu 2 7 milyar dolarlık kredi Mısır tarafından onaylandı ve salgın sırasında ülkenin duyduğu döviz gereksinimine karşılık verilmiş oldu
Salgının başlangıcında Mısır hükümeti 100 milyar Mısır Lirası bedelinde bir acil durum müdahale paketi tasarladı Buradaki temel tedbirler ortasında sistemsiz personellere istisnai nakdî hibe ve mevcut nakit transferi programlarının genişletilmesi yer alıyordu
Mısır Merkez Bankası likiditeyi rahatlatmak ve bireylerin uygun şartlarda krediye erişimini sağlamak için siyaset faizlerini düşürdü Bu adım 2019 2020 finans yılında yüzde 5 7 olarak kaydedilen enflasyonun gerilemesi için atıldı
BİRÇOK FIRSAT OLUŞTURULABİLİR
Sonuç olarak Mısır hükümetinin öncelikle sübvanse ettiği turizm imalat Süveyş Kanalı petrol ve gaz çıkarıcıları üzere kilit dallar seyahat kısıtlamaları talep düşüşü ve ticaretteki kesintilerden etkilenmeye devam ediyor
Türkiye için yeni devirde bu kritik bölümlere yönelik birçok fırsat oluşturulabilir
Bilhassa altyapı projeleri için gerekli inşaat işlerinin yoğunluğu bölgedeki deneyimli Türk müteahhitler için yatırıma ve Mısırlılar için de istihdama dönüşebilir
Yeni devirde hakikat adımların karşılıklı atılmasıyla iki ülke için Doğu Akdeniz deki ekonomik istikrarları farklı bir boyuta taşıyacak sonuçların elde edilmesi kazan kazan durumundan da öte tüm coğrafya için olumlu sonuçlar doğurmaya elverişli
