Bir yılı aşkın müddettir devam eden global salgının bireyler ve toplumlar üzerindeki gerek sıhhat gerek sosyoekonomik yükü artarak devam ediyor. Salgınlar fizikî, ruhsal açıdan çok büyük yıkımlara sebep olurken, bir yandan da toplumları ve tarihi de kökten şekillendiriyor.
Artan yayılma suratı, kayıplar, belirsizlik ve güvensizlik ortamı; endişe, gerilim, panik, tasa, telaş ve depresif halleri çokça tetikleyebiliyor. Hayat için aşikâr ölçüde endişe, gerilim, dert hayatta kalmamıza hizmet ederken, sağlıklı biçimde düzenlenmediğinde yalnızlık ve toplumsal izolasyonun da tesiriyle bilhassa korku bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluklar, depresyon, akut gerilim bozukluk, travma sonrası gerilim bozukluğu, alkol ve husus kullanım bozuklukları, somatoform bozukluklar ve bedende çok uyarılmaya bağlı çeşitli fizikî hastalıklarda da artışa sebep olabiliyor.
Uyku bozuklukları, konsantrasyon kaybı, yorgunluk, kas gerginliği, tahammülsüzlük ve sinirliliğin sık olarak görüldüğü bu süreçte, Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Sultan Turan Eroğlu, küresel pandeminin ruh sıhhati üzerine tesirleri ve ruh sıhhatimizi nasıl koruyacağımızla ilgili bilgi verdi.
RUHSAL DAYANIKLILIĞI ARTIRMANIN YOLLARI
Ruhsal dayanıklılık zorlayıcı tecrübeler ile sağlıklı biçimde baş edebilmektir. Karşılaşılan aksiliklerin üstünden gelmek, mevcut duruma adapte olmak, bu tecrübenin içinden muvaffakiyetle geçip, çıkabilmektir. İnsan olma tecrübesinde acıdan ve değişimden kaçamayacağımız bir gerçek. Dehşet ve çok reaksiyon ile tepkisel olmak yerine bu süreçten ne öğrenebilirim diye sormak, ömrün denetimimizde olmadığını fark etmek daha iç görülü, farkında ve aklıselim kalmamıza katkı sağlayacaktır.
Derin nefes alma, gevşeme, mindfulness meditasyon uygulamaları parasempatik hudut sistemini devreye sokarak sakinleşmemizin yanında bağışıklık cevabın düzenlenmesine de katkı sağlar. Kabul ve sabır dayanıklılık açısından son derece kıymetli tavırlardır ve mindfulness meditasyon antrenmanları ile geliştirilmesi mümkündür. Kabul etmek pes etmek manasına gelmez, etkin bir süreç olup kendimizle ve hayatla temasta kalmamızı sağlar.
Nazi kamplarında yaşamış ve yakınlarını tekrar burada kaybetmiş, mevcut tecrübeleri ile psikiyatri pratiğini yine şekillendiren Viktor Frankl’ın dediği üzere; uyaran ve reaksiyon ortasında bir boşluk var ve o boşlukta bizim reaksiyonumuzu seçme özgürlük ve gücümüz yatar. Verdiğimiz yansıda de gelişme ve özgürlüğümüz gizlidir. Kahır yaşadığımızı zorlandığımızı öncelikli olarak kabul ettiğimizde bizi zorlayan hislerimize ve kanılarımıza fark etmek ve onlara alan açmak için fırsat vermiş oluyoruz. İnsanoğlunun savunmasız, akına açık ve kırılgan olduğunu anlaması, yaşananları kabul etmesi ona gerçek güç hissiyle daha âlâ denetim hünerleri ve dayanıklılık kazandırır. Sabır her şeyin bir vakti olduğunu kabul etmek ve anlamaktır. İçinde metaneti de barındırır. Zorluk ve kayıplar karşısında istekli olarak dayanma, göğüs germe, direnme, sonucu bekleyebilmektir. Her olgu gelişmek için kendi vaktini bekler.
Toplumsal takviye ve dayanışma, yeterli oluş halimize büyük katkı sağlar. Fizikî olarak yakın olamamak duygusal yakınlık göstermeye pürüz değildir. Dayanışmanın yalnızca öteki beşerlerle değil, öbür canlı tipleriyle de olduğunu ve çok büyük bir kaynak olduğunu unutmamak gerek. Hayatta kalmak kadar birbirimizi hayatta tutmak da olmazsa olmaz. Konutta kalınan vaktin hepimizin sıhhatini ve uygun oluşunu desteklediğini hiç unutmamak ve kendi sıhhatimiz, hepimizin sıhhati ve yeterliliği için destekleyici seçimler yapabileceğimizi her daim hatırlamak değerli olacaktır.
Kendi faniliğimizle çok yakından yüzleşmek, önceliklerimizi yine belirlemeyi, hayatın hoşluklarının daha farkında olup, şükran duymayı, yakınlarımızla daha derin irtibat kurmayı da öğretebilir. Birçok alanda sonlandırılıp konutlara kapanmış olduğumuz bu zorlayıcı süreç bir tarafıyla da çağdaş toplumun koşuşturmaca ve sürat içindeki hayatları için bir duraksama ve tefekkür imkanını da beraberinde getirir. Tüm bu olan bitenlerin insanlığın ortak tecrübesi olduğunu, yalnız olmadığımızı, birebir hisleri ve tecrübeleri yaşadığımızı, yaslarımız, sevgi ve umutlarımızla birlikte olduğumuzu hatırlamak son derece değerlidir.
RUH SIHHATİNİ KORUMAK İÇİN 13 İPUCU
– Emniyetli kaynakları takip etmek.
– Dijital detoks yapmak.
– Yakınlarımızla teknolojinin takviyesiyle irtibatta, irtibatta kalmak ve desteklemek.
– Günlük rutinlerimize devam etmek.
– Biyolojik ritmimize uygun yaşamak.
– Uyku hijyenini korumak, tam karanlık odada uyumak birebir saat dilimlerinde ahenge ve uyanmaya ihtimam göstermek, yatmadan 2 saat evvel bilgisayar ve telefon kullanımını bırakmak.
– Fizikî idman yapmak.
– Sağlıklı beslenmeye ihtimam göstermek.
– Hobilerimize vakit ayırmak, yeni hobiler edinmek.
– Nefes antrenmanları, gevşeme antrenmanları, mindfulness meditasyon uygulamalarını uygulamak.
– Evcil hayvanlarla vakit geçirmek.
– Dayanışmak ve yardımlaşmak.
– Alkol ve unsurdan uzak durmak.
