Milletlerarası Güç Ajansı’nın (IEA) “2050’de Sıfır Emisyon: Global Güç Dalı için Yol Haritası” özel raporuna nazaran, sıfır emisyon gayesine ulaşmak için yeni fosil yakıt projelerinin yapılmaması, güç tedarikinin kesintisiz ve herkesin erişebileceği halde sürdürülmesi gerekiyor.
Öte yandan, hükümetlerin iklim değişikliğiyle gayrette bugüne kadar açıkladığı taahhütlerini yerine getirmesi bile, güç bölümü kaynaklı karbon emisyonlarını 2050’de sıfıra indirmek için yetersiz kalıyor.
Bu kapsamda IEA’nın 2050’de sıfır emisyon gayesine ulaşılması için global güç bölümüne sunduğu 400 unsurluk yol haritasına nazaran, 2030’a kadar güneş gücünde yıllık 630 gigavat, rüzgarda ise 390 gigavat kapasitenin devreye alınması gerekiyor. Bu sayılar 2020’de oluşturulan rekor güneş ve rüzgar gücü kapasitesinin 4 katına karşılık geliyor.
Buna nazaran elektriğin yüzde 90’ının yenilenebilir kaynaklardan sağlanması, güneş gücünün toplam güç tedarikinde en büyük kaynak haline gelmesi öngörülüyor.
Pak güç kaynaklarının hissesinin artmasıyla elektrifikasyonun emisyonların düşürülmesinde kilit rol oynaması ve elektrikli araçların global otomotiv pazarında bugün yüzde 5 olan hissesinin 2030’da yüzde 60’a yükselmesi bekleniyor.
YILLIK 5 TRİLYON DOLAR YATIRIM MUHTAÇLIĞI
Global güç kesiminde hali hazırda yıllık 2,3 trilyon dolar düzeyinde bulunan toplam yatırımların ise sıfır emisyon gayeleriyle uyumlu bir senaryoda 2030’a kadar yaklaşık 5 trilyon dolara çıkması gerekiyor. Bu yatırımın global ekonomik büyümeye katkısının yıllık yüzde 0,4 olacağı hesaplanıyor.
Yatırımların 2050’ye kadar ise yıllık 4,5 trilyon dolar olacağı öngörülüyor. Bu nedenle, global güç sisteminin esaslı bir dönüşüm yaşaması, yatırımların büyük ölçüde artmasını ve sermayenin pak güç kaynaklarına yönlendirilmesini gerektiriyor.
Global güç dünyasının büsbütün farklı olacağı 2050’de dünya nüfusunun 2 milyar artmasına karşın güç talebinin bugüne nazaran yüzde 8 azalacağı kestirim ediliyor.
PAK GÜÇ TEKNOLOJİLERİ EMİSYONLARIN DÜŞMESİNDE BELİRLEYİCİ OLACAK
IEA’nın yol haritasında, 2050’de kömür talebi bugünkü düzeyine nazaran yüzde 90 azalırken, petrol talebinde yüzde 75 ve gaz talebinde ise yüzde 55 düşüş bekleniyor.
Bu devirde hala süren fosil yakıt kullanımının düşük emisyon teknoloji seçeneklerinin az olduğu dallarda ve karbon yakalama teknolojileriyle devam edeceği öngörülüyor.
Sıfır emisyon amacına ulaşmada kilit role sahip alanlardan biri olan güç verimliliğinde 2030’a kadar yıllık yüzde 4 düzgünleşme sağlanması ehemmiyet arz ediyor. Bu oran, son 20 yılda güç verimliliğinde yaşanan yıllık ortalama düzgünleşme sayılarının yaklaşık 3 katına karşılık geliyor.
Mevcut durumda, prototip evresinde olan teknolojilerle 2050’de emisyonların yarısının azaltılabileceği öngörülürken, gelişmiş batarya teknolojileri, hidrojen için elektrolizörler ve ileri pak güç teknolojilerine hükümetlerin daha fazla dayanak vermesi gerekiyor.
Dünyada elektriğe erişimi olmayan yaklaşık 785 milyon, pak yemek pişirme tahlillerine ulaşamayan 2,6 milyar beşere güç erişiminin sağlanması sıfır emisyon amaçlarına ulaşmada büyük ehemmiyet taşıyor. Günlük gereksinimlerini karşılamakta zorluk çeken bu insanlara elektrik erişiminin sağlanabilmesi için güç dalına yapılan yıllık yatırımların yüzde 1’ine karşılık gelen yaklaşık 40 milyar doların bu alana aktarılması gerekiyor.
IEA Lideri Fatih Birol, rapora ait değerlendirmesinde 2050’de sıfır emisyon amacının güçlü ancak başarılabilir olduğunu belirterek, şu tabirleri kullandı:
“Küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sonlandırmak için en uygun bahtımız olan bu gaye için gereksinim duyulan uğraşların büyüklüğü ve suratı, tahminen de insanlığın karşılaştığı en büyük zorluk. Hükümetlerin güçlü ve somut siyasetlerinin yanı sıra global iş birliğine de gereksinim var. Ancak sıfır emisyon bir güç sistemine dönüşüm ekonomiler için büyük fırsatları da beraberinde getiriyor. Bu dönüşüm adil ve tüm insanları kapsayacak formda gerçekleştirilmeli. Gelişmekte olan iktisatların de finansman ve teknolojideki ilerlemelerden birebir biçimde faydalanması gerekiyor.”
