CHP Parti Örgütü ve Örgüt İdarelerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı, DEVA Partisi Seçim İşleri Lideri İdris Şahin, Demokrat Parti Göç ve Toplumsal Siyasetler Lideri İlay Aksoy, Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Lideri Ayhan Sefer Üstün, UYGUN Parti Seçim İşleri Lideri ve Ankara Milletvekili Şenol Sunat ile Saadet Partisi Mahalli Yönetimler Lideri Hasan Bitmez’den oluşan Seçim Güvenliği Kurulu; Türkiye Barolar Birliği Litai Konukevi’nde düzenledikleri basın toplantısında kurulun bugüne kadarki çalışmalarını, mutabakata varılan konuları ve iş birliğinin yol haritasını açıkladı.
Altı siyasi parti ismine ortak açıklamayı, ÂLÂ Parti Seçim İşleri Lideri Şenol Sunat yaptı. Sunat, şunları söyledi:
“Cumhuriyetimizin banisi Mustafa Kemal Atatürk’ün, Cumhuriyetimizin parolası olan ‘Egemenlik kayıtsız, koşulsuz, milletindir’ kelamıyla vurguladığı millet iradesinin tecelli edeceği tek yer sandıktır. Seçim güvenliğinin temini; seçimlerin adil, dürüst ve şeffaf bir biçimde gerçekleşmesini ve vatandaşlarımızın gönül rahatlığı ile seçime iştirakini sağlamak için temeldir. Seçim güvenliği, seçim sürecinin vazgeçilmez bir ögesidir ve bunu temin etmek de seçimin idare ve güvenliğinden sorumlu kurumlar ile seçime katılan siyasi partilerin asli misyonudur. Son yıllarda seçim süreçlerinde yaşadığımız aksilikler, vatandaşlarımızın seçimlere olan itimadını zedeleyerek oy verme davranışlarını ve motivasyonlarını negatif tarafta etkilemiş, korku ve telaşlarını artırmıştır.
“Pek çok kanunsuzluk, hile, ihlal ve usulsüzlüklere şahit olduk”
Ne yazık ki, adreste olmadığı halde seçmen listesinde görünen şahıslar, mühürsüz oy pusulalarının geçerli sayılması, geçerli-geçersiz oylar üzerinden yapılan itirazlar, muhalefetin bütün itirazları yok sayılırken, iktidarın talebiyle tekrarlanan seçimler üzere pek çok kanunsuzluk, hile, ihlal ve usulsüzlüklere daima birlikte şahit olduk.
Gelişmiş demokrasilerde tartışma konusu olmaması gereken ‘seçim güvenliği’ kavramı ülkemizin öncelikli gündemlerinden biri haline geldi. Altı siyasi partinin sayın genel liderleri, münferiden ve birlikte yaptıkları açıklamalarda bu telaşları dikkate alıp seçim güvenliğinin ehemmiyetine sıklıkla vurgu yaparak, ilgili genel lider yardımcılarının bir ortaya geldiği bir ‘seçim güvenliği komisyonu’ oluşturdular. Altılı masayı oluşturan siyasi partilerin yöneticileri olarak bizler de bir ortaya geldik ve bugüne dek altı toplantı düzenledik.
“Seçmen kütüklerini YSK’dan temin ediyoruz”
Bu toplantılarda, seçim güvenliğinin temini için gerekli ögeler ve bu bahislerde yapılacak iş birliğinin asıllarını belirledik. Bu iş birliği seçim öncesi hazırlıkları, seçim günü oy kullanma ve sayım süreçlerinin yöntemine uygun yürütülmesinin sağlanması, sandıkların kapanmasıyla Yüksek Seçim Kurulu’nun ilan edeceği süreksiz sonuçlara itirazların müddetinde ve yordamına uygun biçimde yapılması dahil olmak üzere, sonuçların katılaşmasına kadarki bütün seçim sürecini kapsıyor.
Yurt içi ve yurt dışı seçmen kütüklerini yasal haklarımız çerçevesinde YSK’dan temin ediyor ve üzerinde çeşitli incelemeler yapıyoruz. Türkiye geneli ve il/ilçe/mahalle bazında seçmen sayısı değişimini denetim ediyoruz. Konut satışı üzerinden, bankaya döviz yatırılması/tahvil alma üzere sistemlerle yahut süreksiz muhafaza statüsündeyken partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ne geçilmesiyle birlikte Cumhurbaşkanının tek imzasıyla Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı kazananları sistemli olarak takip ediyoruz. Bu seçmenlerin il/ilçe/mahalle bazındaki dağılımını özel olarak inceliyoruz. Olağandışı seçmen kaydı görünen haneleri yerinde denetim ediyor, vefat ettiği halde seçmen listelerinden düşürülmemiş vatandaşlar dahil çeşitli hususlarda tahlil raporları çıkartıp karşılaştırıyoruz. Bu konularda seçim güvenliğini tehdit edecek seviyede tespitlerimiz olması halinde, gerekli süreçleri yapacağımızdan ve bunları kamuoyu ile paylaşacağımızdan hiç kimsenin kuşkusu olmasın.
“Sandık konseyi üyeleri ve müşahitleri şimdiden belirliyor ve eğitiyoruz”
Yurt içi ve yurt dışında 200 bin civarı sandık kurulmasını bekliyoruz. Seçim günü misyon yapacak sandık alanı, okul/bina/kat sorumluları, sandık heyeti üyeleri ve müşahitleri şimdiden belirliyor ve eğitiyoruz. Seçim günü bizlere dayanak olacak avukat/hukukçuları tespit ediyoruz. YSK temsilcilerimiz ile vilayet ve ilçe seçim konseylerindeki üye ve temsilcilerimizin iş birliği içerisinde çalışması için taban oluşturuyoruz.
“İl ve ilçe seçim heyetlerinin yine oluşumunu yakından takip ediyoruz”
Yakın vakitte gerçekleşen değişiklik sebebiyle vilayet ve ilçe seçim heyetlerinin yine oluşumunu da yakından takip ediyoruz. Rastgele bir ihlal olması halinde kesinlikle gereğini yapacağız.
“Sistemlerimiz hazır”
Sandık sonuçlarının, tutanakların ve öbür bilgilerin işleneceği teknik altyapı ve sistemlerimiz hazır. Bu hususta da altılı masayı oluşturan siyasi partiler olarak iş birliği yapacağız.
Bugüne kadar gerçekleşen seçimlerde yürütülen propaganda faaliyetlerinin adil ve eşit şartlarda gerçekleşmediği, siyasi partilerin iktidarın adil olmayan tavırlarına maruz kaldığı bir gerçektir. Meğer seçim mevzuatı propaganda konusunda siyasi partilere eşit haklar tanımıştır. Önümüzdeki seçimde, propaganda faaliyetlerinin sağlıklı ve adil formda yürütülmesi konusunda iş birliği yaparak, her türlü ihlalin karşısında duracağız. Kamu gücünün ve bürokrasinin suiistimal edilmesine de asla müsaade vermeyeceğiz.
“Seçim gününde itirazları birlikte takip edeceğiz”
Seçim günü geldiğinde, sandık şuralarının, ilçe ve vilayet seçim konseylerinin kararlarına yapılacak şikâyet ve itirazların takibi konusunda da birlikte hareket edeceğiz. Bu bahislerde kamuoyunu bilgilendirmenin yanı sıra, seçmen iradesine sahip çıkmak ismine gerekli duruşu büyük bir kararlılıkla sergileyeceğiz. Seçim Güvenliği Kurulumuz seçim sürecinin sıkıntılarına yönelik tahlil teklifleri ve güvenliği sağlayacak önlemler konusunda çalışmalarını süratli bir formda yürütüyor. Çalışmalarımızı seçim sonuçları katılaşıncaya kadar devam ettirecek ve belli süreçlerde kamuoyunu bilgilendireceğiz. Ayrıyeten, seçim güvenliği konusundaki hassasiyetlerini bizlerle paylaşan sivil toplum kuruluşları ile de temaslarımızı sürdürecek ve iş birliği içinde çalışacağız.
“Adalet ve içişleri bakanlarını uyarıyoruz”
Vazifelerini maddelerimize ve hukuka uygun yapmaları için buradan, İçişleri ve Adalet bakanlarını uyarıyoruz. Seçimin idare ve güvenliğinden sorumlu olup devletin memurluğu vasfını layıkıyla yerine getiren onurlu ve adil kamu çalışanını takdir ediyor; kapı kulluğuna meraklı, hükümdardan çok kralcı sarayın memurlarını da uyarıyoruz. Seçimlerin adil, özgür, eşit, şeffaf, nizam ve dürüstlük unsurları içinde gerçekleşmesi için her türlü önlemin alınmasına yönelik olarak milletimizle iş birliği ve güç birliği içinde olacağımızı teyit ediyoruz. Vatandaşlarımız müsterih olsunlar; seçim güvenliği konusunda üzerimize düşen sorumluluğun ne derece büyük olduğunun farkındayız ve bu bahiste kendimize güveniyoruz.
Oy namustur. Dolasıyla, vatandaşlarımızın sandığa atacağı her oy, seçime katılan siyasi partilerin teminatı altındadır. Altı siyasi parti olarak, birlikte her türlü önlemi alıyoruz. Erken, baskın yahut vaktinde yapılacak olan önümüzdeki seçim; ülkemiz ve milletimiz için büyük bir ehemmiyet taşıyor.
“Vatandaşlarımızın bir tek oyunun dahi zayi olmasına asla müsaade etmeyeceğiz”
Ülkemizi giderek daha derin bir karanlığa sürükleyen ucube Partili Cumhurbaşkanlığı Sisteminin yerine, altı siyasi partinin üzerinde mutabakata vardığı Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçeceğimiz günler çok yakın. Milletimizin helal oylarıyla haramilerin tertibine son vereceğiz. Bunun için de vatandaşlarımızın bir tek oyunun dahi zayi olmasına asla müsaade etmeyeceğiz. Altı siyasi parti olarak, seçimin ilanıyla birlikte resmen başlayacak olan süreçte, hangi siyasi partiye yahut adaya verilmiş olursa olsun, her bir oyun sonuçlara gerçek yansıması konusunda, bu iş ve güç birliğinin eksiksiz gerçekleşmesi için üzerimize düşeni yapmak milletimize taahhüdümüzdür.”
Üstün: Islak imzalar seçimin tapusudur
Altı siyasi partinin genel lider yardımcısı, ortak açıklamanın okunmasının akabinde, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“Islak imzalı tutanaklar her bir parti için başka farklı mı tutulacak?” sorusuna Sunat, “Hepimizin, her siyasi partinin bir sistemi var. Bu sistemde en son ıslak imzalar da buraya, her parti kendi ıslak imzasını yükleyecek. Lakin altı siyasi parti de bunu görecek. Her bir siyasi parti farklı başka aslında tutanaklarını tek başına seçime giriyormuş üzere yapacak. Lakin bu bizim bütün siyasi partilerin oluşturduğu, altyapısı olan sisteme altı parti de giriş yapabilecek ve görecek” karşılığını verdi.
Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Lideri Ayhan Sefer Üstün ise birebir soruya şu karşılığı verdi:
“Islak imzalar seçimin tapusudur. Islak imzalar partilerin elindeyse sahtekarlık yapmak, yolsuzluk yapmak minimize olur. Sıfırlanamaz, lakin minimize olur. Bunun örneğini de 2019 mahallî seçimlerinde gördük. Seçime katılan tüm partilere, hatta isteyene ‘verilir’ diye kanun buyruğu var. Bize düşen, ıslak imzaları öncelikle kendi bünyemizde biriktirmek. Fakat bunun dışında oluşturulacak bir alt yüz ile birlikte partiler birbirlerinin bu bilgilerini paylaşacaklar. Hangi sandıkta eksik bir ıslak imza varsa, bunun tamamlanması açısından da birbirimize yardımcı olacağız.”
“Sayımı durduracağız”
CHP Genel Lider Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı; “Seçim günü internet, elektrik kesintileri, bilgi akışında kesinti yaşanabileceğine dair telaşlar var. Seçim günü yaşanabilecek son dakika gelişmelere dair, ekstra tedbir paketini var mı?” sorusuna, şu karşılığı verdi:
“Vatandaşımızın doğal olarak bu mevzulara dair korkuları var. Altı siyasi parti olarak iş birliği yapıyor olmamızın nedenlerinden bir tanesi tüzel süreçleri birlikte yürütmek. Bir oburu de o gün oylama bittikten sonra sayım etabında ve oylama müddetinde ortaya çıkabilecek, öngörülemeyen; trafoya kedi girmesi üzere sıkıntılara dair önlem alabilmek. Sandıkların başında arkadaşlarımız olacaklar. Onlar birbiri ile iş birliği yapıyor olacaklar. Avukat arkadaşlarımız Türkiye’nin bütün ilçelerinde, sandık alanlarında bulunacaklar. Onlar da sürece müdahale edecekler. Fakat varsayalım ki bir seçim bölgesinde, bir seçim alanında, bir okulda elektrik kesintisi oldu, jeneratör imkanı yok. Orada sayımı durduracağız. Ya da oylamayı durduracağız. Hava şartlarına nazaran, karanlığın durumuna nazaran oylamayı durduracağız, ya da sayımı durduracağız.”
“Altılı trafik sigortası, bir de kasko”
DEVA Partisi Genel Lider Yardımcısı İdris Şahin ise birebir soruya şu karşılığı verdi:
“Bu söylentiler her daim oluyor. Islak imzalı tutanaklar nasıl seçimin tapusu ise tapu bir şerhte vardır, fakat tapu örnekleri bir kısım vatandaşların elinde olabilir. Götürdüğünüzde, ibraz ettiğinizde o kayıtları daha rahatlıkla çıkarabilirsiniz.
Altı siyasi partinin altı farklı temsilcisi sandık başlarında olacak. Bu cins fevkalâde hallere karşılık olarak, diyelim ki bir sandıktan rastgele bir siyasi partinin temsilcisi yoktu ve orada sonuçları değiştirmeye matuf iktidar isimlerinden biri müdahalede bulanacak olursa, ikili sigorta ve üstüne bir de kasko yaptırıyoruz. Altılı bir trafik sigortası var, altılı masanın vermiş olduğu sinerji yeterince üzerine bir de kasko yaptırıyoruz. Âlâ takip edeceğiz, her türlü tedbiri alacağız ve kesinlikle sandık başında da altılı ismin kesinlikle temsilcisi hem de altı tane temsilcisi olması konusunda uğraş sarf edeceğiz.”
“Seçim güvenliği komitesinin, altı partinin ittifaka gitmemesi durumunda rastgele bir dağılma ihtimalinin olup olmadığı” tarafındaki soruya UYGUN Partili Sunat, şu karşılığı verdi:
“Her koşulda devam edecek. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatını imzalayan altı siyasi parti genel lideri, bunda mutabık kaldı. Seçim güvenliğinde de bu şey devam edecek. Bu bizim 24 alt başlık altında, 4 ana başlık altında arkadaşlarımız ve teknik takımlarımızla yapmış olduğumuz bir çalışmayı sizlerle paylaşma toplantısı. Bundan sonraki seçim güvenliğindeki aksamalar, seçmen kütüklerindeki usulsüzlükleri de vakit zaman bir ortaya gelerek bu altılı masa genel lider yardımcıları kamuoyuna duyuracak. Ve gerekli hukuksal duruşumuzu ortaya koyacağız. Kamuoyunu bu bahiste bilgilendireceğiz. Seçim güvenliği komitesi, çalışmalarına oylama yapılan günün sonraki gününe kadar devam edecek.”
“Eyvallah demeyiz diyoruz”
“Hukuk dışı metotlara karşı nasıl tedbirler alacaksınız?” sorusuna Sunat, şöyle karşılık verdi:
“Özellikle ihtarda bulunduk. SADAT, madat. Ne derseniz deyin. Bu cins şeylere yeltenilmemesi gerektiğini tabir ediyoruz. Bildiğiniz üzere seçim güvenliği dediğiniz vakit seçim süreci güvenliği ile sandık güvenliği… Biz siyasi partiler olarak olağanda sandık güvenliği konusundan sorumluyuz. Sandık güvenliğine sahip çıkmamız gerekiyor.
Fakat seçim süreci güvenliğine bakıldığında Adalet ve bilhassa İçişleri Bakanlığı’nı ilgilendiriyor. Yani seçime kadar olan süreçte; seçim günü olacak olaylar, taarruzlar, engellemeler İçişleri Bakanlığı’nın müdahale etmesi ve önlemesi gereken hususlar. Lakin maalesef geçmişte hatırlayın; seçim sürecine girildiği vakit İçişleri Bakanı, Adalet Bakanı ve Ulaştırma Bakanı değiştiriliyordu. Tarafsız birisi getiriliyordu. Devlet teamülleri ortadan, bu Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte kalktı. Bir militan üzere hareket eden İçişleri Bakanımız ve Adalet Bakanımız ortada; sözlerine ve konuşmalarına baktığımızda. Biz de ‘uyarıyoruz’ diyoruz. Bu türlü bir şey olmasın. Biz bunu kamuoyu ile paylaşırız ve bunlara da eyvallah demeyiz diyoruz.”
“Türkiye onların cirit atacağı ülke değil”
CHP’li Salıcı, Türkiye’nin seçimlere inanç içinde girmesi için süreci itimat içinde yürütmeye muhtaçlık olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Hazırlıklarımızı seçimin tarihi aşikâr olmamasına karşın başlatmış ve yürüten durumdayız. İktidarın el değiştireceğini, Türkiye’nin bir seçim sürecine girdiğini görüyoruz. Kendimize güveniyoruz. Bu süreçte, seçimin sonuçlarının rastgele bir biçimde tartışma içinde olmamasını gerektirecek için çalışma yapıyoruz.
Yalnızca kendi oyumuzu korumak peşinde değiliz. Adalet ve Kalkınma Partisi’ne verilen oy varsa onun da sandığa girdiği üzere çıkmasının peşindeyiz. Biz adaletli bir sonuç alınsın, herkesin yüreği rahat olsun istiyoruz. Bu mevzunun bu halde olmasından ötürü rahatsız olanlar, ya da öteki halde Türkiye’deki seçimi tartışmalı hale getirmek isteyenler, yapılar; ismi SADAT olur diğer birisi olur, mafya örgütleri olur, ismini bildiğimiz bilmediğimiz öteki yapılar olur. Ayaklarını denk alsınlar. Türkiye onların cirit atacağı bir ülke değil. Türkiye muz cumhuriyeti değil. Türkiye demokrasisine, sandığına sahip çıkan; bunun için farklı siyasi partilerin bir ortaya geldiği, altılı mutabakat metnini imzaladığı, sonuna kadar gerisinde durduğu bir yapı.
Altılı masa bozulmayacak. Altılı masa bozulsun peşinde koşanlar, bunun için özel gayret gösterenlerin hevesleri kursağında kalacak. Her türlü ihtimalde bu iş birliği devam edecek. Biz Türkiye’yi, itimat içinde seçime götürecek, her türlü yolu yordamı, demokrasi hudutları içinde yapacağız.”
“Somut bilgileri paylaşacağız”
Demokrat Parti Göç ve Toplumsal Siyasetler Lideri İlay Aksoy, göçmen sıkıntıları ile ilgili soruya, “Bir vatandaşlık geçiş artışı gözlemliyoruz. Lakin resmi datalarla bunu sizlerle paylaşacağız. Yakından takip ediyoruz, Türk halkını yakından ilgilendiren ve dert yaratan bir sorun. Lakin somut bilgilerle karşınıza çıkmamız lazım ki elimizdeki bütün doneleri paylaşalım” karşılığını verdi.
Aksoy, vatandaşlıklarda evrak kaydı alınmadığını söz ederek, “Evrak kaydı alındığını pek söyleyemeyiz. Son 10 yıldır Suriyeliler, ‘beyan esas’ ülkemize girmiştir. İleride iktidar değiştiğinde ve biz iktidara geldiğimizde; Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığımız ile kurulacak heyette bütün vatandaşlıklar elden geçirilecek. Adapsız olanlar da iptal edilme yoluna gidilecektir” dedi.
Aksoy, yeni vatandaş yapılanların oy kullanmasını engelleyecek kanun çalışmaları konusundaki soruya ise “Bizim vermiş olduğumuz kanun teklifi 2011 yılından itibaren istisna vatandaşlık verilen Suriyelilere, süreksiz muhafaza altındaki Suriyelilere, emlak yoluyla dışarıdan satın alınan vatandaşlıklarda… Bizim kanun teklifimiz 2011 yılından itibaren üç genel seçim, genel, mahallî ve cumhurbaşkanı seçiminde bir keze mahsus muafiyet getirmektedir. Neden istedik? İktidar değişecek ve düzenleme sağlıklı biçimde yapılacaktır.” karşılığını verdi.
Oy kullanmada parmak boyası tartışmaları için ise CHP’li Salıcışu değerlendirmeyi yaptı:
“Bizim de parlamentoya mevzuyla ilgili vermiş olduğumuz kanun tekliflerimiz var. Bizim bu hususlarda farklı kanun teklifleri veriyor olmamız ya da kimi bahislerde ortaklaşmış olmamız; mutakabat metnindeki mutakabatın büyüklüğünü değiştirmez. Farklı fikirler olabilir. Burada değerli olan altılı başkanlar masasından çıkacak karardır. Bütün siyasi partiler o kararlara uyacaklardır.” dedi.
DEVA Partili Şahin, partilerin bu bahiste kanun tekliflerinin iktidar temsilcileri tarafından reddedildiğini hatırlatarak, “Günümüz Türkiye’sinde seçimlerin güvenliğini sağlayabilmek için yalnızca parmak boyası değil farklı enstrümanlar kullanılabilir. Zati seçim güvenliği kurulu olarak altı siyasi partinin yan yana gelerek, yalnızca bizimle kalmayıp sivil toplumu, demokrasi talebinde bulunan herkesi de bu çalışmanın kesimi haline getirmemizin sebebi o parmaklarımıza sürülen boyaya muhtaçlık duyulmadan seçimlerin güvenliğini temin etmek olacak” diye konuştu.
Gelecek Partili Üstün, “Toplumun, basının, vatandaşlarımızın takviyesi ile esasen seçim güvenliğinin sağlanmış olacağı kanaatindeyiz.” dedi. (ANKA)